Hoe leer je jezelf gezonde geldgewoonten aan? (Dat kan!)

Op mijn audioboekenapp luister ik de laatste dagen naar een boek dat me mateloos fascineert: The Power of Habit van Charles Duhigg. Die fascinatie heeft drie redenen: de schrijver heeft allemaal verhalen uit de praktijk in zijn theoretische verhandeling opgenomen, en breekt die iedere keer af op het spannendste moment. Cliffhanger na cliffhanger! Ook de verteller is een natuurtalent. Die brengt het zo dat je echt constant op het puntje van je stoel zit. "Maar hoe liep die brand af dan?? Tell me more!" Oh, en het onderwerp zelf. Dat boeit me sowieso. Ik wilde heeel graag weten hoe ik van een paar vervelende gewoonten af zou kunnen komen.

Of ik dat ook heb geleerd... dat vertel ik je onderaan deze blog. 🙂

Waar gaat het boek over?

The power of habit gaat over gewoonten, van individuen, van bedrijven en van de samenleving. Het vertelt hoe gewoonten je kunnen helpen, én hoe ze tegen je kunnen werken. En hoe bedrijven er gebruik van maken, maar er ook last van kunnen hebben. En tot slot hoe kleine aanpassingen in de gewoonten van groepen mensen de samenleving volledig kunnen veranderen.

Geen korte-termijn-geheugen

Het begint met een verhaal over een man die door een herseninfectie zijn korte-termijn-geheugen volledig kwijt raakte, maar wel nog kon leren. Dat ontdekten ze toen hij na zijn ziekte naar een ander huis verhuisde. Hoewel hij na vijf minuten weer volledig vergeten was waar hij was, kon hij na een paar weken wel probleemloos de wc vinden.

En nog bijzonderder: hij en zijn vrouw maakten wekenlang dezelfde wandeling. Op een dag bleek dat hij de deur uit was gelopen zonder haar. Ze was volledig in paniek, omdat ze dacht dat hij nooit de weg naar huis zou kunnen vinden. Maar... hij liep gewoon dezelfde route en kwam dus weer netjes thuis aan. Toen ze hem vroeg waar hij geweest was, was hij vergeten dat hij weg was geweest.

Daarna liep hij heel vaak alleen zijn rondje om het blok. Meestal ging het goed. Maar... als hij onderweg afgeleid werd, waardoor zijn routine verstoord werd, raakte hij direct de weg kwijt. Dan moesten buren hem thuis brengen.

Gewoonten zijn aan te passen

Dat leert ons dat je gewoonten onbewust aanleert. Je hoeft er niet constant over na te denken.

En... het leert ons ook dat je gewoonten kunt onderbreken door iets onverwachts te introduceren. En dat vind ik dus heel interessant. Want mensen zeggen vaak dat ze iets nu eenmaal gewend zijn. Maar blijkbaar kun je je gewoonten best aanpassen door kleine veranderingen. En ook nog zonder dat je je daarvan bewust hoeft te zijn.

Dit geldt ook voor groepen

Ook groepen hebben vaak gewoonten. En ook die zijn door kleine veranderingen aan te passen. Zo vertelt de schrijver een paar hoofdstukken later over een stad waarin 's avonds veel ongeregeldheden plaatsvonden. Dat gebeurde meestal na afloop van een vreedzame bijeenkomst overdag.

De stadsbestuurders wisten niet hoe ze dit aan moesten pakken en vroegen een socioloog om hulp. Die adviseerde om de eetstalletjes aan het eind van de middag te sluiten. De mensen waren namelijk gewend om na de bijeenkomsten wat te eten op het plein. En daarna begonnen de rellen meestal. Toen de eetstalletjes gesloten werden, gingen de mensen uit elkaar om thuis of op andere plaatsen te gaan eten. En... kwamen ze niet meer terug om te rellen.

En voor bedrijven

In één van zijn hoofdstukken vertelt hij wat er mis ging met de bedrijfscultuur van de London Underground waardoor er een grote brand uit brak. En hoe ze dat sindsdien voorkomen hebben door nieuwe gewoonten te introduceren.

Andersom zetten bedrijven deze kennis ook in om mensen te beïnvloeden... Maar daarover schrijf ik later nog wel eens een blog.

Wat heb je nodig om gewoonten aan te passen?

Om je gewoonten aan te passen heb je drie dingen nodig, aldus het boek:

• de nieuwe gewoonte moet je hetzelfde of een beter resultaat leveren
• er moet een trigger zijn die je automatisch in je nieuwe gewoonte duwt
• je moet er echt in geloven dat het kan

Hetzelfde of een beter resultaat

Mensen passen hun gewoonten alleen (onbewust of bewust) aan als het resultaat na aanpassing hetzelfde of beter is. Dat is ook precies waarom diëten op de lange termijn vaak niet werken bijvoorbeeld. Je kunt wel een tijdje streng voor jezelf zijn en je inhouden. Maar als het dieetvoedsel je niet op dezelfde manier bevredigt als het ongezonde eten dat je laat staan, val je op een gegeven moment toch weer terug op je oude eetpatroon. Alleen als je je eetgewoonten zo aan weet te passen dat je nog steeds even gevuld en blij wordt van het gezondere alternatief, houd je het op langere termijn vol en vergeet je je oude ongezonde manieren.

Dat geldt dus voor alle gewoonten die je jezelf wil aanleren of juist afleren. Je moet zoeken naar een alternatief dat je op zijn minst even blij maakt.

Een trigger

Door iets kleins te veranderen, kun je een gewoonte onderbreken. Dat is handig om te weten! Je hoeft dus niet vast te blijven zitten in een foute gewoonte. Als je ergens vanaf wil, kun je iets bedenken dat je in de juiste richting duwt. Net zoals de man zonder geheugen de weg kwijt raakte als hij afgeleid werd, kun jij je gewoonte stoppen door iets geks te bedenken. Iets dat jou plostseling bewust maakt van je gewoonte. Daardoor kun je een bewuste keuze maken om iets anders te doen.

Een rotsvast geloof

De laatste factor vind ik het lastigst. De schrijver haalt hier de AA bij aan, de anonieme alcoholisten. Dat programma werkt, omdat het mensen een geloof geeft. Ook in zijn andere voorbeelden is het geloof heel relevant. Gelukkig hoef je niet ineens kerkelijk te worden als je dat niet bent. Of van kerk te veranderen als je wel al gelovig bent. Het gaat er vooral om dat je echt gelooft dat je kan veranderen en dat je je daar aan vasthoudt.

Nu is geloven (waarin dan ook) niet iets waartoe je jezelf kunt dwingen over het algemeen. Tenminste, niet in mijn ervaring. Alleen als je de juiste argumenten vindt, geloof je ergens in. Dat kunnen bewijzen zijn, maar ook gevoelens of ideeën. Dat ligt er maar aan wat jij belangrijk vindt. Maar, het is wel mogelijk om die argumenten te zoeken natuurlijk.

Wat hebben we nu aan die kennis?

De reden dat ik je vertel over dit mooie boek is dat ik denk dat iedereen dit ook kan toepassen op geldgewoonten. Hahaha, ja, daar komt de aap uit de mouw. 🙂 Uiteindelijk zit je hier op Meer geld, minder stress hè. En daarop heb ik het meestal over geld.

Lang verhaal kort: Je kunt je geldgewoonten aanpassen als je dat wil!

Je hoeft geen gat in je hand te houden, als je dat niet wil! En je kunt best leren sparen als je daar normaal gesproken heel veel moeite mee hebt!

Maar hoe pas je dan je geldgewoonten aan?

Je geldgewoonten aanpassen doe je in drie stappen.

Stap 1: verzin een alternatief

Verzin een alternatief voor jouw uitgavepatroon. Ga je graag shoppen om jezelf op te vrolijken? Welke alternatieve dagbestedingen kun je bedenken waar je net zo blij van wordt (en je portemonee nog veel meer)?

Geef je teveel geld uit aan boodschappen? Ga eens naar een andere supermarkt waar je veel meer moet zoeken om je eigen producten te kunnen vinden. Of bestel online.

Stap 2: bedenk een trigger

Vergeet je altijd je uitgaven op te schrijven, terwijl je dat wel zou willen? Verzin een manier waardoor je er constant aan herinnerd wordt. Bijvoorbeeld door een klein aantekeningenboekje overal mee naar toe te nemen. Of door een reminder in je telefoon te zetten die op variabele tijdstippen afgaat.

Of juist door een briefje op de koelkast te plakken waarop je het bij kunt houden.

Stap 3: zoek de juiste argumenten

Ga op zoek naar de juiste argumenten die jou overtuigen dat het echt werkt wat je wil. Lees blogs met succesverhalen! Praat erover met mensen die jouw gewenste verandering al bereikt hebben. En vier elke stap in de juiste richting, zodat het steeds logischer wordt dat je op deze manier gaat denken.

Het werkt voor mij!

In de inleiding vertelde ik al dat ik aan de slag ben gegaan met een paar gewoonten waar ik graag vanaf wilde. Zo wilde ik graag meer bewegen zonder me daar constant toe te hoeven zetten.

De oplossing bleek makkelijker dan ik dacht. 's Morgens heb ik vaak de keus of ik met de auto of met de fiets naar mijn opdracht vertrek. Hoewel ik altijd spijt krijg van de auto (stoplichten... warm... mini-files onderweg...), is dat vaak toch de makkelijkste en snelste keus.

Maar, zo heb ik gemerkt, als ik 's avonds mijn fiets vast klaar zet, is de kans veel groter dat ik gewoon op de fiets spring. Want eerst dat ding opruimen en dan de auto te pakken kost per definitie meer tijd. Nu ik dat een aantal keer zo gedaan heb, merk ik al dat ik meer conditie heb. En dat het idee van de auto pakken steeds gekker voelt.

Het werkt dus echt!

Ik ben nu nog aan het nadenken hoe ik ook op andere dagen mezelf meer beweging kan krijgen, zodat het ook thuis een gewoonte wordt. Misschien bedenk ik daar nog een challenge voor, want ik weet dat ik daardoor altijd getriggerd raak. I'll keep you posted!