Sparen, afschrijven en voorzien: hoe je altijd genoeg geld hebt
Maak jij ook spaarpotjes op je bankrekening? Of je dat nou op papier, in excel of daadwerkelijk op je rekening doet, maakt niet uit. Spaarpotjes helpen om beter te kunnen sparen. En het scheelt een hoop stress. Om mijn spaarrekeningensysteem uit te leggen (ik heb een heel systeem ja), moeten we even wat terug in de geschiedenis, toen ik nog geen geld en eigenlijk ook niet echt stress had.
Jaren (en toen nog wat jaren) geleden, ergens halverwege 2001, begon ik aan mijn eerste “echte” baan. Ik was daarvoor op reis geweest, en had elke cent die ik bezat en en ook nog het een en ander van mijn ouders en de bank uitgegeven. Hoewel ik het volledig zelf veroorzaakt had (en een topjaar had gehad, laten we dat vooral niet vergeten), was ik het al heel snel zat om geen geld te hebben voor leuke dingen. Toen ik op een dag geen geld meer kon pinnen voor een treinkaartje naar mijn werk en al zwart-reizend mijn zus sms’te of ik bij haar mocht eten die avond, maakte ik een plan.
Dat plan volg ik nog steeds. De bottomline: eerst sparen, dan uitgeven. Soms kan het zo makkelijk zijn.
Het verschil tussen sparen, afschrijven en voorzien
Er zijn verschillende redenen om te sparen:
- de leuke variant: sparen voor iets dat je graag in de toekomst wil kopen, maar niet per se nodig hebt. Voorbeelden hiervan zijn bijvoorbeeld vakanties, nieuwe kleren en een auto (als je die nog niet hebt). Dit is het echte sparen.
- de saaie variant: sparen voor iets waarvan je weet dat je het op een gegeven moment moet vervangen. Voorbeelden hiervan zijn een auto (als je die al hebt), de wasmachine, het dak van je huis, noem het maar op. Deze variant heet afschrijven.
- de vervelende variant: sparen voor iets waarvan je weet dat je het op een gegeven moment moet betalen (zoals belasting die je terug moet betalen, je verplichte eigen risico, maar bijvoorbeeld ook bedragen die je jaarlijks betaalt (zoals in ons geval de verzekeringspremie). Deze laatste variant heet reserveren of voorzien.
Ik zal deze varianten sparen, afschrijven en voorzien hieronder in omgekeerde volgorde nog wat verder toelichten.
Variant 1: Reserveren of voorzien
Als ik heel eerlijk ben, weet ik wel dat ik in reserveren een beetje ben doorgeslagen. Wij reserveren namelijk overal voor: cadeaus, benzine en andere autokosten, verzekeringen, belastingen, kinderkosten, leuke dingen doen, noem het maar op.
Dat werkt als volgt: Elke maand zet ik bijvoorbeeld € 100 op onze spaarrekening voor cadeaus. En elke keer als ik een cadeautje koop (ook al is het maar 3 euro), dan boek ik dat over van de spaarrekening en betaal onszelf terug. In de meeste maanden gaat het niet op, behalve in de maanden dat onze kinderen jarig zijn. Daardoor (en omdat we gedurende het jaar al goed opletten) hebben we in november/december sowieso genoeg voor de mannen met witte baarden.
Als we dan na afloop van het jaar nog geld in de cadeaupot hebben zitten, gaat het in het potje voor extra aflossingen op de hypotheek. Vorig jaar hadden we € 23 over. Niet veel, maar toch leuk.
Waarom in hemelsnaam zoveel kleine potjes voor reserveringen? Is dat niet een beetje onzin?
Ja natuurlijk. Ik vind dit gewoon leuk. Maar er is ook een belangrijke reden waarom ik het voor zoveel categorieën doe. Ik wil namelijk zorgen dat er constant zo min mogelijk geld op onze gezamenlijke betaalrekening staat. Wat er niet op staat, kan er ook niet af.
Om de een of andere reden ben ik geneigd om het geld dat erop staat zo snel mogelijk te laten verdwijnen. Als het al een labeltje heeft, dan doe ik dat veel minder snel. Ik zal bijvoorbeeld niet zo gauw cadeaugeld uitgeven aan thee met taart op zomaar een zondagmiddag. Alhoewel dat natuurlijk ook een cadeautje kan zijn, maar laten we eerlijk zijn – meestal ben ik degene die dit soort dingen voorstelt – en dan telt het natuurlijk niet. Als het echter gewoon op mijn betaalrekening staat te branden, zonder speciaal doel, dan doe ik het wel sneller. Dus dat scheelt dan toch weer.
Echt belangrijke reserveringen
Een paar potjes vind ik wel echt belangrijk, die zou ik iedereen aanraden (als de situatie van toepassing is natuurlijk):
- een potje voor belastingen, als je verwacht dat je terug moet gaan betalen. Schulden bij de belastingdienst zijn echt heeeeeeeel vervelend.
- een potje voor dierenartskosten, als je een huisdier hebt – zelfs als je een goede verzekering hebt. Die kosten vallen altijd hoger uit dan je hoopt. En dan is het toch je eigen poekie hè…
- een potje voor leuke dingen. Als je dat niet hebt, is het bijna onmogelijk om je aan de rest te houden.
Meer lezen over hoe je je aan je budget kunt houden? Lees Mijn 7 tips om je toch aan je budget te kunnen houden.
Variant 2: afschrijven
Afschrijven en reserveren lijkt sterk op elkaar, en komt in feite ook op hetzelfde neer: je zet geld apart omdat je het later weer uit moet of wil geven. Toch maak ik onderscheid, eigenlijk omdat ik dat ooit op school met economie geleerd heb.
Voor onze auto bijvoorbeeld werkt het als volgt: deze hebben we voor € 11.000 gekocht. We willen er ongeveer 5 jaar mee doen, en verwachten dat hij dan nog € 2000 waard is. Elke maand wordt hij een beetje minder waard, namelijk € 150 ((11.000-2000)/(5*12)=9000/60= 150). En dat bedrag sparen we dus elke maand, zodat we na 5 jaar weer een nieuwe auto van € 11.000 kunnen kopen.
Als we de auto nou eerder in de soep rijden, dan kunnen we in ieder geval wel weer een auto kopen. Zoveel hebben we inmiddels wel al gespaard. Alleen dan nog niet van € 11.000, maar van het bedrag dat er dan op de rekening staat. Op dit moment hebben we genoeg voor een Toyota Yaris van 10 jaar oud, aldus Marktplaats. Laten we dus nog maar hopen dat het nog wel een tijdje goed blijft gaan.
Voor welke apparaten moet je een afschrijvingspotje hebben?
Het is puur persoonlijk wat jij af moet schrijven. Het ligt er maar aan wat je bezit per slot van rekening. Wat naar mijn idee wel echt zou moeten, is een potje voor vervanging van apparaten waar je afhankelijk van bent. Dat kan de auto zijn, als je daarvan bijvoorbeeld afhankelijk bent voor je werk. Het kan bijvoorbeeld ook de wasmachine zijn, zeker als je een gezin hebt en niet helemaal gek wil worden. Het gaat dus om apparaten die je per direct wil vervangen als ze kapot gaan.
Wij hebben een potje met de prozaïsche titel “witgoed”. Dat is eigenlijk geen goede term, want we gebruiken het voor alle elektrische (elektronische?) apparaten in ons huis. De wasmachine ging eruit, maar bijvoorbeeld ook de laptop.
Variant 3: gewoon ouderwets sparen
Deze variant is toch echt de leukste: hier vinden we het geld voor de leukere en luxe zaken van het leven. Wij sparen bijvoorbeeld voor een verre reis nu (daar is hij dan toch eindelijk!), en ook voor het aflossen van onze hypotheek. Niet omdat het moet, maar omdat het kan 🙂 Als we genoeg hebben voor een aflossing, doen we dat. En nu ik mijn baan heb opgezegd, doen we dat ook een tijdje niet. (We sparen natuurlijk wel door, maar houden het nog maar even vast, just in case).
Het alternatief: een algemene buffer
Als ik met andere mensen hun budget doorneem, merk ik dat ze vaak geen onderscheid maken tussen de verschillende vormen. Ze hebben vaak wel een soort van buffertje, maar geven het geen naam. Het nadeel hiervan vind ik dat het lastig is om in te schatten hoeveel geld je voor iets hebt. Wat doe je bijvoorbeeld als je auto kapot gaat, net nadat je je buffer aan een nieuwe wasmachine hebt uitgegeven? Als je had geweten dat je ook geld voor een auto nodig had, had je misschien een iets simpelere wasmachine gekocht. Door je geld vooraf al in stukjes te hakken, is het makkelijker om hier realistisch mee om te gaan.
Plus het belangrijke psychologische feit: hoe meer potjes je hebt, hoe kleiner de inhoud. En hoe meer ervaren schaarste, hoe creatiever je wordt. Met andere woorden: als je meer potjes hebt, en dus minder per potje, heb je het gevoel dat je minder geld hebt. En in die situatie zijn de meeste mensen geneigd om minder uit te geven.
Meer lezen over sparen? Lees eens het boek Sparen voor later en nu van Hanneke van Veen en Rob van Eeden (je weet wel… van de vroegere Vrekkenkrant).
Mijn verschillende spaarpotjes
Hoe verging het mij verder destijds? In de maanden die volgden na die ene treinrit, loste ik al mijn schulden zo snel mogelijk af. In ieder geval eerst die bij de bank, waardoor ik in ieder geval elke dag een treinkaartje kon kopen. En daarna ook zo snel mogelijk mijn ouders.
Zodra ik weer volledig op 0 stond, kon ik verder met stap 2: sparen, sparen en nog eens sparen. Ik maakte een mooi excelletje waarin ik verschillende spaardoelen formuleerde. Ik wilde namelijk zowel geld voor een auto sparen, als mooie kleren kopen. En weer opnieuw op reis natuurlijk.
Ik rekende uit hoeveel ik kon sparen en maakte een verdeelsleutel. Daarna maakte ik elke maand, zodra mijn salaris binnen was, de berekende bedragen over. De dag voor mijn salaris kwam, ging het restant van mijn rekening dezelfde kant op. Dat was soms wat minder en soms wat meer, maar alles bij elkaar tikte het lekker aan.
Meer lezen over spaarpotjes? Check dit bericht.
Bij elke salarisverhoging omhoog
En elke keer als ik salarisverhoging kreeg, verhoogde ik de spaarbedragen met hetzelfde bedrag, volgens de oorspronkelijke verdeling. Zo raakte ik niet gewend aan de verhogingen, en steeg mijn spaarsaldo steeds harder. De auto kwam (een Toyota Starlett van toen al 10 jaar oud), de mooie kleren ook. En zelfs de reizen kwamen, alleen dan wat korter, en niet meer alleen. Ook bouwde ik nog een spaarpotje voor later op. Voor het nieuwe huis bijvoorbeeld.
Na jaren een excel met spaardoelen te hebben bijgehouden, ben ik overgestapt op een spaarrekening per spaardoel. Dat scheelde een hoop gereken, en het werkte ook een stuk beter in de communicatie, aangezien ik toen inmiddels getrouwd was. Mijn geliefde is ook wel van het sparen, maar niet van het urenlang excellen, dus dit was een veel betere deal.
Hoe doe jij dat?
Denk je nu “Sparen?? Wat is dat?” (Stoer dat je dan het hele artikelen gelezen hebt trouwens, haha). Doe dan eens mee aan mijn grote SPAAR-challenge. Dan krijg je tips en trucs om sneller en meer te sparen.
En heb je helemaal geen idee hoe het nu met je geldzaken gaat? Dan is mijn programma Je financiën op orde misschien iets voor jou. Lees hier meer over mijn programma.
Meer lezen over budgetteren?
Dit was de zesde blog uit de serie “Budgetteren kun je leren”. Meer lezen hierover?
